Skal lime saman norske fagord
Det har lenge vore påpeikt at det ikkje finnast gode nok fagord på norsk. Det skal Språkrådet gjere noko med.
– Eit godt fagspråk har med samfunnskvaliteten å gjere. Det er ikkje berre for snevre fagidiotar, men handlar om korleis faga skal fungere, seier Sylfest Lomheim, direktør i Språkrådet.
Torsdag i førre veke gjekk startskotet for Språkrådets nye fagterminologiteneste, kor dei i samarbeid med fagmiljøa skal utvikle fagterminologiar på norsk. Det er ifølgje Lomheim høgst naudsynt om ein ikkje skal hamne på det internasjonale b-laget.
– Fagspråk er knytt til presisjonsnivået. Me har gitt opp å ha norsk fagspråk på alle område, men i sentrale samfunnsfag har me bruk for meir enn berre eit kvardagsspråk på norsk. Samfunnskvaliteten og konkurranseevna vert redusert av eit dårleg fagspråk, seier Lomheim.
Språkrådet skal vere lim
Når fagterminologien er skapt, er hensikta å få orda i bruk. Den ballen sparkar Lomheim over til universiteta og høgskulane.
– Det er utdanningsinstitusjonane som har ansvaret for å halde ved like eit norsk fagspråk i sentrale samfunnsfag. Det ser ut til at det er nokre universitet som ikkje har fått med seg at Stortinget faktisk har bestemt det.
Lomheim peikar på at Språkrådet har starta opp ei datatermgruppe som jobbar med å komme opp med norske termar til stadig nye teknologiske omgrep.
– Eit ord som har slege an, er ordet «minnepinne». Eit døme på eit som ikkje er like bra, er «direkteavspeling», som skulle erstatte «streaming». Det ble for langt og omstendig. Ein må vere dyktig når ein skal smi nye norske ord.
Måtte sjølv lage finansord
Førsteamanuensis og leiar ved Institutt for finansiell økonomi ved Handelshøgskulen BI, Dag Michalsen, kjenner seg att i påstanden om bruk av engelske omgrep i finansmiljøet.
– Saman med ein kollega laga eg ei finanslærebok på norsk, der me vart nøydt til å kome opp med nye ord og omgrep innan finans. Nokre av omgrepa er i bruk både ved BI, Noregs handelshøgskule og andre finansinstitusjonar i dag. Andre er ikkje tatt i bruk på same vis.
Michalsen trur ein større bruk av norske omgrep vil forvirre meir enn det hjelper på kort sikt. Likevel ser han stor verdi i å utarbeide ein fagterminologi som kan nyttast innan finansmiljøet.
– Me er nøydt til å finne vettuge ord, fordi me vil lære studentane finans på norsk. Samstundes er det vanskeleg fordi mange innan finansverda venner seg til å nytte engelske omgrep, sidan dei i jobbsamanheng stort sett snakkar med utlendingar, seier Michalsen.
Ord for alt
Jan Hoel er seniorrådgjevar i Språkrådet og koordinator for terminologitenesta. Han legg vekt på at Språkrådet ikkje skal gjere jobben aleine.
– Terminologitenesta skal ikkje lage så mange termar aleine. Det er primært fagmiljøa som skal vere med på arbeidet. Me skal kartlegge dei ulike fagmiljøa, og vere limet som får det heile til å henge betre saman, seier Hoel.
Terminologitenesta ynskjer å leggje til rette for at nordmenn kan sleppe å måtte nytte engelske ord.
– For at norsk skal vere eit fullverdig bruksspråk på alle område også i framtida, er det viktig at me har ord for alt, og ikkje må bruke engelsk for å kunne uttrykkje oss. Databransjen er eit døme på det motsette. Også i finansverda er det store norske konsern som nyttar engelsk som administrativt språk, sier Hoel.
